SON KAYNAK TEDARİK TARİFESİ HAKKINDA BİLİNMESİ GEREKENLER

Geçtiğimiz günlerde EPDK, elektrik tedarik piyasalarına yönelik önemli bir karar aldı. İşletmenizin elektrik maliyetlerini yakından ilgilendiren bu konuda, sizleri bilgilendirmek üzere birkaç dakikalık dikkatinize ihtiyacımız var;

EPDK, elektrik piyasası mevzuatında yer alan Son Kaynak Tedarik Tarifesinin Düzenlenmesi Hakkında Tebliği’nde, ‘serbest tüketici niteliğini haiz olduğu hâlde elektrik enerjisini ikili anlaşmalarla temin etmeyen tüketicilere, elektrik enerjisi tedariki’ olarak tanımlanan Son Kaynak Tarifesi ile ilgili olarak, 18 Ekim 2018 tarihli, 8135 ve 8136 No ’lu kararları almıştır. EPDK tarafından belirlenen bir tüketim limitini aşan tüketiciler artık, Son Kaynak Tedarik Tarifesi (SKTT) olarak anılan başka bir tarifeden faturalandırılacaklardır.

Son Kaynak Tedarik Tarifesi (SKTT) Nedir?

Bu yeni tarifede, her yıl kurulca belirlenen limiti aşan ‘yüksek tüketimli tüketiciler’ için faturalarındaki enerji fiyatı, gerçek piyasa maliyetlerini yansıtması amaçlanan bir formül [(PTF*+YEKDEM**) x KBK***] ile oluşturulacaktır. İlk olarak geçtiğimiz ocak ayında alınan kararla, Nisan ayında başlayan bu uygulamada ilk belirlenen limit 50 Milyon kWh/Yıl idi ve ülkemizdeki birçok OSB, Çimento ve Demir-Çelik fabrikası bu kapsama girmişti. Bu limitin her sene düşürülerek yaygınlaştırılması hedeflenmektedir. Yukarıda bahsettiğimiz 8135 No’ lu karar ile 2019 yılında bu tarifeye geçecek tüketicilere ait limit, 10 Milyon kWh/Yıl olarak belirlenmiştir. Bu nedenlerle, elektrik tüketimi yüksek olan işletmelerin bu yeni tarifeye uyum sağlamak üzere bilgilenmesi ve hazırlık yapmalarının önemine dikkat çekmek istiyoruz.

*PTF: Piyasa Takas Fiyatı: EPİAŞ bünyesinde, günlük 24 saat esasına göre oluşan elektrik fiyatlarının ilgili aya ait ortalaması alınarak oluşturulan fiyat.

**YEKDEM: EPDK tarafından aylık tahminleri de yayınlanan, Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması’ nın piyasaya birim maliyet olarak yansıyan ilgili aydaki fiyatı.

***KBK: Kurulca Belirlenen Katsayı: 8136 No’ lu kurul kararı ile 1,0938% olarak belirlenen ve nihai elektrik fiyatını oluşturan katsayı.

18 Ekim 2018 tarihli, 8135 No ’lı EPDK düzenleyici kurul kararına göre 2019 yılına ait limit, 10 Milyon KWh/Yıl olarak belirlenmiştir. Bu limit, aylık ortalama 834.000 KWh/Ay (Ticarethane tarifesinde minimum 600.000 TL, sanayi tarifesinde minimum 475.000 TL ve üzerinde olan tutarlar) tüketim miktarına tekabül eder. Son Kaynak limitinin aşılıp aşılmadığı kontrolünü aylık ya da yıllık TL tutarlar üzerinden hesaplamak hatalı sonuçlar verebilir. Bu sebeple, işletmenizin Son Kaynak Tarifesi kapsamına girip girmediğini kontrol edecekseniz bunu 2018 yılında yaptığınız kWh bazlı tüketim toplamını dikkate alarak yapmalısınız. Bu kontrolü yaparken gözden kaçırmamak gereken bir detay var. Bu yıl, 31 Ekim 2018 tarihi itibarıyla 10 Milyon KWh/Yıl tüketim limitini aşanlar, Ocak’19 itibari ile Son Kaynak Tedarik Tarifesine (SKTT) geçerken, tüketim limitine Kasım’18 ayı sonunda ulaşanlar Şubat’19 itibarıyla, Aralık’18 ayı sonunda ulaşanlar ise Mart’19 tarihi itibarıyla geçecekler.

Bu halde, belirlenen tüketim limitini (10 Milyon KWh/Yıl) 31 Ekim 2018 tarihi itibarıyla aşan işletmeler, Kasım ayı içerisinde elektrik alım ihalesine çıkmak durumunda olacaklardır. Aksi takdirde en yüksek katsayı ile elektrik maliyetlerine katlanmak durumunda kalabilirler. Son Kaynak Tedarik Tarifesi (SKTT) çerçevesinde yapılacak elektrik satın alma süreçleri ise, eski alışık olduğunuz satın alma sürecinden oldukça farklı olacaktır. PTF ve YEKDEM Bedeli üzerinden hesaplanan fiyatlar ile alım yapacaksınız. SKTT çerçevesinde satın alma konusunda, elektrik piyasası uzmanı olmayan kişiler tarafından süreçler yönetildiğinde bunun işletmenize ciddi maliyetleri olacaktır. Bu tarifede lisans sahibi elektrik şirketine, kullandığınız her MW elektrik için satın alma esnasında belirlenecek olan bir karlılık oranı ödeyeceksiniz. Yapacağınız satın almanın hedefi size en düşük karlılık oranı teklifini veren tedarikçiyi bulmaya çalışmak gibi görünebilir. Ancak sadece fiyata bakarak karar vermekte, bilmediğiniz konularda bazı hata veya hileleri önceden kabul etmek anlamına gelir. Unutulmamalıdır ki, hiç kimse sunacağı hizmetin muhtemel risklerini size yüklemeksizin fiyatını düşüremez. Bilinmezlerin çokluğu sebebi ile karar alma aşamasında öncelik teşkil etmesine rağmen, tek odaklanılan parametrenin fiyat olmaması gerektiğini burada belirtmek istiyoruz.

Son Kaynak Tedarik Tarifesine (SKTT) giren işletmeler için Finans ve Dengesizlik maliyetlerini kimin üstleneceği satın alma esnasında karşılaşacakları iki önemli unsur olarak karşılarına çıkacak. Yapılacak tedarik anlaşmasıyla ödenecek karlılık oranını belirleyecek en önemli unsurlar olacaktır. Dolayısı ile işletmelerin bu konuda hazırlıklı olması gerekecektir. Son Kaynak Tarifesine giren işletmelerin, satın alma karar süreçlerinde öncelikli olarak aşağıdaki konularla ilgili olarak bilgilenmelerini tavsiye ediyoruz.

Anlaşma Şekli:

Son Kaynak Tarifesinde PTF*+YEKDEM** fiyatları toplamı üzerinden hesaplanan bir karlılık oranı ile anlaşılır. Bu yüzdesel bir oran olabileceği gibi, sabit bir bedel de olabilir. Örneğin PTF 361 TL/MWh ve YEKDEM 49 MWh/TL olsun. İkisinin toplamı 410 MWh/TL olacaktır. 400 MWh/TL üzerinden hesaplanacak karlılık yüzdesel (örneğin %2) oran da olabilir, sabit bir bedel (Örneğin + 5 TL MWh/TL) şeklinde de olabilir.

Finans Maliyeti:

Bir lisanslı tedarikçi, müşterilerine satacağı tüm elektriği ikili anlaşmalarla satın alamaz. Sebebi tüketicinin ne miktarda elektrik kullanacağının öncesinden tam olarak bilinememesidir. Bu nedenle elektrik alım satımının bir kısmı Gün Öncesi Piyasası’na (GÖP) ve Gün İçi Piyasası’ndan (GİP) yapılacak işlemlere kalır. Burada satın alınan elektriğin bedeli, aynı gün EPİAŞ ’a nakit olarak ödenir. İlgili tüketime ait bedeller peşin ödenmesine rağmen elektrik abonesinden (30 Gün fatura süresi + 10 Gün ödeme süresi) yaklaşık 40 gün sonra tahsil edilir. Bu durum, tedarikçiye finans maliyeti olarak yansır. Tedarikçi burada nakit aldığı elektriği vadeli olarak satmaktadır. Satın alma esnasında, bu süreçlere ilişkin ödemeler elektrik abonesi tarafından yapılırsa finans maliyeti tüketicide olurken, ödemeleri sizin adınıza tedarik şirketi yapıyorsa finans maliyeti tedarikçide demektir. Son dönemde ekonomik gelişmeler çerçevesinde borçlanma maliyetlerin artması sebebi ile lisans sahibi tedarik şirketleri, abonelerin finans maliyetini üstlenmekten kaçınmaktadırlar. Son Kaynak Tedarik Tarifesi çerçevesinde elektrik tüketiminize ilişkin bedelleri haftalık veya aylık olarak ödeyebilirseniz finans maliyetini azaltarak, ödeyeceğiniz karlılık tutarını düşürebilirsiniz.

Dengesizlik Maliyeti:

Bir tedarikçi bir tüketiciyi portföyüne aldığında, yani ona elektrik satmaya başladığında tüketicinin her saat için ne kadar elektrik tüketeceğini tahmin ederek, organize piyasalardan veya Gün Öncesi Piyasasından (GÖP) elektrik satın alır. Bu ‘tahmini satın alma’ ile ‘gerçekleşen tüketimler’ arasında oluşan fark, denge şartı denilen bir maliyet faktörü oluşturur. Her bir saat için, bir elektrik şirketinin alım-satımları ve sistemden veriş-çekiş faktörlerinin eşit olması beklenir. Ancak bu hiçbir zaman birebir eşit olmaz. Örneğin tüketicinin tesisini ilgili saatte 10 MWh çekecek diye tahmin eden tedarikçi, buna göre piyasadan alım yapar. Fakat tüketici 9 MWh veya 11 MWh çekerse tedarikçi, bu farklar nedeniyle ‘dengesizliğe’ düşer ve dengesizlik maliyeti altında bunun bedelini öder. Tüketimi fazla tahmin etmenin maliyeti olacağı gibi tüketimi olması gerekenden az tahmin etmenin de işletmenize bir maliyeti olacaktır. Yani her sapmanın bir maliyet oluşturması nedeniyle, elektrik tüketimi ile ilgili verilerin sağlığı ve derinliği önemli olacaktır. Tüketim tahminini kendisi yapabilen elektrik aboneleri, doğru tahminlerle süreci iyi yönetebilirlerse SKTT anlaşması yaparken lisans sahibi elektrik şirketine ödeyeceği karlılık oranı tutarlarını bir miktar daha düşürebilirler.

Tedarik Sözleşmesi:

Tedarik için iyi bir fiyat bulup koşulları doğru şekilde belirleseniz bile, yaptığınız anlaşma sözleşmeye doğru şekilde yansıtılmadığında istenmeyen sonuçlar ile karşılaşmanız oldukça olasıdır. Avukatların bu tarz uzmanlık gerektiren konuların sözleşmelerinde size yeterli destek veremeyebileceğini, özel bilgi gerektiren bu konuda piyasa işleyişi ve dinamikleri ile ilgili yeterli bilgi sahibi olmayan ticaret avukatlarının bu içerikteki sözleşmeler konusunda doğru tespitlerde bulunmanıza engel olacağını göz önünde bulundurmalısınız. Sözleşme içeriği, faturaya yansıyan maliyetleri düzenlediği için, burada alınacak tedbir ve kontroller, risklerin paylaşımı ve tarafların ödev ve yükümlülükleri ile ilgili düzenlemeler, sonradan ortaya çıkabilecek beklenmedik maliyetlerin önüne geçilmesi için oldukça önemli olacaktır.

Süresi İçinde Bir Elektrik Tedarikçisi İle Anlaşmazsam Ne Olur?

Son Kaynak Tedarik Tarifesine (SKTT) giren işletmeler eğer herhangi bir lisans sahibi elektrik şirketi ile anlaşmaz ise eski adı TEDAŞ diye bildiğimiz Görevli Tedarik Şirketleri üzerinden ve son kaynak tedarik tarifesinin en yüksek kar marjı olan %9,38 yerine cezalı kar marjı olan %11 üzerinden faturalandırılırlar. Ancak bu fatura görünüşte eski fatura gibi olsa da fiyatlandırmada farklı olacaktır. Elbette görevli tedarik şirketinin düzenleyeceği fiyat regüle bir fiyattır. Diğer lisans sahibi şirketler ile görüşerek bir rekabet oluşturmanız halinde anlaşacağınız oranın düşmesini sağlayabilirsiniz. Burada da en düşük fiyatın en iyi anlaşma olmayabileceğini özellikle belirtmek isteriz.

Bunun dışında faturanızdaki aktif enerji birim fiyatınız artık ulusal elektrik tarifesindeki birim fiyatlar ile birbirini tutmayacaktır. Bunun sebebi EPİAŞ ’ın açıkladığı fiyatlara maliyetlerin yansıtılmasıdır. Fiyatlar değişken olduğu için her ay kWh başına düşen birim fiyat değişecektir. Ayrıca YEKDEM bedellerinin geriden gelmesi sebebi ile ilk aydan sonra faturalarda +/- olarak düzeltme tutarları olacaktır. Çünkü YEKDEM maliyetleri ancak uzlaştırmadan sonra belli olmaktadır. (1)

Son kaynak tedarik tarifesi yerine ikili anlaşma yapmak isteyen tüketiciler, YEKDEM ve PTF maliyetlerine ilaveten yukarıda izah ettiğimiz dengesizlik ve finansman maliyetlerinden hareketle belirlenecek ve %9,38 (2018 için) marjdan daha düşük olacak bir marj üzerinden anlaşma yapacaklardır. Bu durumun alışık olduğunuz sisteme göre çok farklı geldiğini biliyoruz. Ancak artık Son Kaynak Tedarik Tarifesinden (SKTT) elektrik kullanıyorsunuz ve yeni sisteme entegre olmanız gerekmektedir.

Enerji Birim Maliyeti Takibi

Bundan sonraki süreçte faturalandırma dönemiyle ilgili olarak her bir sayacınız için aylık ortalama 744 (31 gün için) farklı PTF birim maliyeti uygulanacaktır. Tüm bu sürecin yönetilmesiyle alakalı olarak her bir fatura dönemindeki her bir sayaç için 1488 farklı birim fiyatın kontrolü gerekecektir. Bu bilgilerin ışığında yeni dönemin firmanıza çok ağır bir yük getireceği ortadadır.

Sonuç:

Son Kaynak Tarifesi kapsamına dâhil olduysanız veya böyle bir ihtimal varsa enerji maliyetlerinizin en az %20 artabileceğini unutmamalısınız. Dolayısı ile bütçeniz içerisinde bu konuya yer vermeniz gerekebilir. Faturalarınızdaki fiyatlandırma alışkanlığınızın değişeceğini bilerek bunun için hazırlanmalısınız. Tedarik anlaşmaları yaparken avukatlarınızın enerji sektöründeki detaylara hâkim olmasının çok zor olduğunu bilmelisiniz. Çok iyi bir avukata sahip olsanız bile enerji piyasalarına hâkim olmayan bir avukat sizi sıkıntılı bir sözleşme imzalamaya sürükleyebilir. “Son Kaynak Anlaşması” yaparken standart satın alma işlemi gibi davranmamalısınız. Enerji satın almalarının tamamı teknik satın almadır. Dolayısı ile bu konuda uzman olmayan kişilerin satın alma esnasında ciddi avantajlar yapmasını beklemek hayalcilik olacaktır. İşletmenizde çalışan mühendislerin de bu konuda yetkin ve etkin olmasını beklemek de aynı sonucu doğuracaktır. Her mühendis elektrik piyasasını bilecek diye bir yargı oluşturmak büyük hata olacaktır. Konun uzmanı olmayabilirsiniz ancak doğru bir “Enerji Danışmanlık” firması ile çalışırsanız iyi bir anlaşma yapabilirsiniz.

PEKİ ENERJİ DANIŞMANLIĞI NEDİR?

ENERJİ DANIŞMANLIĞI, müşteri memnuniyeti ön plana alınarak enerji kullanımının periyodik olarak incelenmesi ile enerji kullanımının mevzuata uygun, verimli, kesintisiz, uygun maliyetli ve kaliteli bir şekilde sağlanması konusunda müşterilere destek verilmesidir.

Buna ek olarak, enerji maliyetlerinizin yönetilmesi ile aylık fatura giderlerinizi minimum düzeye indirme çalışmalarınızı takip edilmesidir. Mevzuat ve regülasyon danışmanlığı hizmeti ile mevzuatta lehinize olabilecek size en uygun düzenlemeler incelenerek bu konuda yapılması gerekenler DANIŞMAN FİRMA tarafından size sunulmaktadır. Ayrıca bu hususta mevzuat dahilinde size en uygun tarifeyi bulmanızda sektör hakkındaki tecrübeleri ve teknik altyapısı ile yardımcı olarak daha uygun fiyata daha uygun anlaşma koşulları ile enerji satın almanızı sağlıyoruz. Enerji sektörünün hızla gelişmesi nedeniyle değişen mevzuat takibi yapılarak olası cezalardan ya da uygun olmayan fiyatlandırma politikalarından uzak kalmanız sağlanır. Bu sayede enerji masraflarınızın azalması sağlanarak hem size hem de ülke ekonomisine katkı sağlamış olmaktayız.

Aylık elektrik faturanızı takibe alarak faturanızda bulunan dağıtım bedeli, enerji fonu, TRT payı vb. diğer bedellerden faturanızda oluşabilecek endeks hatalarından sizi kurtarır. Ayrıca bu sayede tüketiminizi inceleyerek en uygun çözümü sunmuş oluyoruz. Dağıtım şirketleri, enerji sağlayıcı şirketler vb. tarafından oluşabilecek hatalardan dolayı haksız tahsil edilen bedellerin geri kazanımını sağlayarak haklarınızın korunmasında yardımcı olur. Özellikle önümüzdeki yeni süreçte değişken sayısının artması ile ENERJİ DANIŞMANLIĞI konusu çok daha önemli hale gelmiştir.

ENERJİ DANIŞMANI NELER YAPAR?

Danışmanlık hizmetinin başlıca içerikleri şu şekildedir:

Aylık fatura kontrolü
Önceki dönemlerle fatura karşılaştırması
Günlük enerji fiyatı takip
Endüktif , reaktif , kapasitif durum kontrolleri
PTF aylık ve günlük ortalamalarının kontrolü
Kapasite aşımı kontrolü
Tedarikçi fiyatlarının karşılaştırılması
Uygun tedarikçi bulunulması

ENERJİ DANIŞMANLIĞI size yukarıda bahsedilen hizmetleri verirken firmanız için adeta bir koruma kalkanı vazifesi görür. Çünkü yeni dönemde kontrolünüzün olmadığı bir faturalandırma size çok ağır maddi yükümlülükler getirmektedir. Aşağıda verilen örnek geçmiş dönemde sadece bir tek birim fiyatı takibi yapılması gereken bir dönemde gözden kaçan bir hususun getirdiği yük belirtilmiştir.

	AĞUSTOS AYI FATURASI		AĞUSTOS AYI FATURASI (OLMASI GEREKEN)
FATURA KARŞILAŞTIRMA TABLOSU
TOPLAM TÜKETİM (kwh)	470.218,29		470.218,29
Perakende Tek Zamanlı Enerji Bedeli(krş/kwh)	0,267295		0,244600
AKTİF ENERJİ BEDELİ	125.687,00		115.015,39
Dağıtım Bedeli	0,126585	59.522,58	0,126585	59.522,58
Enerji Fonu (%1)	0,0100	1.256,87	0,0100	1.150,15
TRT Fonu (%2)	0,0200	2.513,74	0,0200	2.300,31
Elek Tük.Vergisi (%5)	0,0500	6.284,35	0,0500	5.750,77
Ara Toplam	195.264,54		183.739,21
KDV	35.147,62		33.073,06
Genel Toplam	230.412,16		216.812,26

Yukarıdaki tabloda da görüldüğü gibi takip edilmesi gereken “TEK BİRİM FİYAT” bile takipten kaçtığında ortaya sadece 1 ayda “14.000 TL” gibi bir zarar ortaya çıkmıştır. Önümüzde bizi bekleyen süreçte ise kontrol edilecek birim fiyat sayısı tam 1488 adet olacaktır. Böyle bir ortamda firmanız için en doğru hamle iyi bir “ENERJİ DANIŞMANI” ile çalışmak olacaktır.